ความกังวลใจเมื่อใช้เครื่องมือเหล็กในงานช่าง

การใช้เครื่องมือที่ทำจากเหล็กในงานช่างเป็นเรื่องปกติและจำเป็น เพราะเหล็กเป็นวัสดุที่แข็งแรง ทนทาน และสามารถขึ้นรูปได้หลากหลาย ทำให้เหมาะกับการใช้งานช่างเกือบทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นงานไม้ งานโลหะ งานก่อสร้าง หรือแม้แต่งานประดิษฐ์เล็กๆ น้อยๆ อย่างไรก็ตาม แม้จะมีข้อดีมากมาย แต่การใช้เครื่องมือเหล็กก็มาพร้อมกับความกังวลใจหลายประการที่ช่างหรือผู้ใช้งานต้องตระหนักและหาวิธีรับมือ เพื่อให้การทำงานมีประสิทธิภาพ ปลอดภัย และยืดอายุการใช้งานของเครื่องมือ

สิ่งที่น่ากังวลอันดับแรกเมื่อพูดถึงเครื่องมือเหล็กคือ สนิม ประเทศไทยมีสภาพอากาศร้อนชื้นตลอดทั้งปี ซึ่งเอื้อต่อการเกิดสนิมเป็นอย่างยิ่ง สนิมไม่เพียงแต่ทำให้เครื่องมือดูเก่า ไม่สวยงาม แต่ยังส่งผลกระทบอย่างมากต่อประสิทธิภาพการทำงานของเครื่องมือเหล็กด้วย เครื่องมือตัดเจาะที่เกิดสนิมจะทื่อลงอย่างรวดเร็ว ทำให้การตัดหรือเจาะชิ้นงานทำได้ยากขึ้น ต้องออกแรงมากขึ้น และอาจได้ชิ้นงานที่ไม่เรียบร้อยหรือไม่แม่นยำตามต้องการ สนิมจะกัดกร่อนเนื้อเหล็ก ทำให้โครงสร้างของเครื่องมืออ่อนแอลง เสี่ยงต่อการหัก งอ หรือเสียหายได้ง่ายเมื่อต้องรับแรงกระแทกหรือแรงบิดมากๆ หากสนิมเกิดขึ้นในส่วนที่ต้องมีการเคลื่อนไหว เช่น ข้อต่อของคีม หรือกลไกภายในของประแจเลื่อน จะทำให้เครื่องมือติดขัด ใช้งานไม่สะดวก และอาจเสียหายได้ในที่สุด สนิมอาจบาดมือหรือผิวหนัง ทำให้เกิดบาดแผลและเสี่ยงต่อการติดเชื้อ โดยเฉพาะบาดทะยัก นอกจากนี้ เศษสนิมที่หลุดร่อนออกมาอาจปนเปื้อนชิ้นงานได้ เหล็กเป็นวัสดุที่มีน้ำหนักมาก การใช้เครื่องมือเหล็กขนาดใหญ่หรือการใช้งานต่อเนื่องเป็นเวลานานอาจทำให้เกิด ความเมื่อยล้า ได้ง่าย โดยเฉพาะบริเวณข้อมือ แขน และไหล่ ซึ่งอาจนำไปสู่อาการบาดเจ็บจากการใช้งานซ้ำๆ (Repetitive Strain Injury - RSI) ในระยะยาว เช่น อาการเอ็นอักเสบ หรือปวดเรื้อรัง ช่างที่ต้องทำงานหนักเป็นประจำจึงต้องคำนึงถึงน้ำหนักของเครื่องมือและจัดหาเครื่องมือที่มีด้ามจับออกแบบตามหลักสรีรศาสตร์ (Ergonomic Design) เพื่อช่วยลดความเมื่อยล้าและเพิ่มความสบายในการใช้งาน เพื่อให้เครื่องมือเหล็กอยู่ในสภาพพร้อมใช้งานและปลอดจากสนิม ช่างจำเป็นต้องมี การบำรุงรักษาที่สม่ำเสมอ ซึ่งรวมถึง หลังการใช้งานทุกครั้ง ควรเช็ดทำความสะอาดเศษฝุ่น คราบน้ำมัน หรือสิ่งสกปรกที่ติดอยู่บนเครื่องมือออกให้หมด การทาน้ำมันหล่อลื่นหรือนํ้ามันกันสนิมบางๆ เคลือบผิวเครื่องมือเป็นประจำ โดยเฉพาะเครื่องมือที่ไม่ได้ใช้งานบ่อยๆ หรือเก็บในที่ที่มีความชื้นสูง จะช่วยป้องกันการเกิดสนิมได้อย่างดีเยี่ยม ควรเก็บเครื่องมือเหล็กไว้ในที่แห้ง ปราศจากความชื้น และมีการระบายอากาศที่ดี กล่องเครื่องมือหรือตู้เก็บควรมีสารดูดซับความชื้น (Silica Gel) หากจำเป็น